İTÜ Denizcilik Fakültesi (YDO) Mezunları Derneği (DEFAMED) tarafından Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği’nin bazı maddelerinin iptali istemiyle Danıştay’a yapılan başvuru reddedildi. Dernek, ret kararına 23 Temmuz Salı günü itiraz ettiğini duyurdu.
DEFAMED, 29 Eylül 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin bazı hükümlerinin Anayasa’ya ve kamu yararına aykırı olduğu gerekçesiyle Danıştay 10. Dairesi’ne başvurmuştu. Yapılan inceleme sonucunda Danıştay, yürütmenin durdurulması ve iptal talebini reddetti.
Konuya ilişkin dernekten yapılan açıklamada, yasal süreçlerin devam ettiği ve kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na taşındığı belirtildi. Açıklamada, “Mezunlarımızın ve denizcilik camiasının haklarını savunmaya devam edeceğiz” ifadelerine yer verildi.
İTÜ DEFAMED Yönetim Kurulu Başkanı A. Çağlar Coşkunsu ve Genel Sekreter Şebnem Önder imzalı açıklama şöyle:
İTÜ Denizcilik Fakültesi (YDO) Mezunları Derneği Yönetim Kurulu tarafından alınan karar doğrultusunda;
29.09.2024 tarihli ve 32647 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği”nin 45. maddesinin 2. fıkrasının tamamının; 45. maddesinin 3. fıkrasının tamamının; 62. maddesinin 1. fıkrasının “yeterlik belgelerinin altı aya kadar askıya alınması, yeterlik belgelerinin bir alt yeterliğe indirilmesi, yeterlik belgesinin iptali veya ilgilinin denizde çalışmaktan menedilmesi gibi yaptırımlardan birinin uygulanmasına karar verebilir” ibaresi kapsamında kısmen ve bu doğrultuda bağlantılı hükümleri olan 8, 10 ve 11. fıkralarının tamamının; 62. maddesinin 13. fıkrasının “a” bendinin 10. alt bendinin; 66. maddesi ile mülga yönetmeliğin 69. maddesinin 2. fıkrasının yürürlükten kaldırılması hususunun; 68. maddenin 9. fıkrasının tamamının; 69. maddenin 3. fıkrasının tamamının; 69. maddenin 8. fıkrasının “c” bendinin tamamının; 70. maddesinin 6. fıkrasının tamamının hukuka aykırısı olması ve en önemlisi yönetmelik başlığındaki ve metnindeki “GEMİADAMI” ibaresinin Anayasanın 10. Maddesi ile korunan “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.” ilkesine aykırı olduğu gerekçesi ile Danıştay 10. Dairesinin 2024/5734E. sayılı dosyası tahtında yürütmenin durdurulması talebi ile ikame edilen iptal davasında dosya yürütmenin durdurulması talebimiz bakımından incelenmiştir.
Danıştay 10. Dairesi tarafından yapılan inceleme sonucunda, yürütmenin durdurulması talebimiz, kararın tebliğinden itibaren 7 (yedi) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna itiraz yolu açık olmak üzere reddedilmiştir. Söz konusu kararda, iki farklı madde hükmü bakımından ayrık görüş (muhalefet şerhi) bulunmaktadır.
Danıştay 10. Dairesi’nde görülmekte olan davada, “Kılavuz Kaptan Yeterliklerinin Geçerliliği, Yeterliğin Askıya Alınması ve İptali” başlıklı Yönetmeliğin 70. maddesinin 6. fıkrası yönünden yapılan incelemede, Daire Başkanı Sayın İbrahim Topuz tarafından yürütmenin durdurulması yönünde karşı oy kullanılmıştır.
Söz konusu 6. Fıkra aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
“İdare beşinci fıkrada belirlenen altmış beş yaş sınırını en erken 24 ay sonra uygulanmak üzere altmış yaşına kadar indirebilir.”
Karşı oy gerekçesinde;
- Güncel Gemiadamları Sağlık Yönergesi uyarınca alınan sağlık raporu ile, ilgili kişinin kılavuz kaptanlık yapmasına engel bir rahatsızlığının bulunmadığının tespit edilmesine rağmen, Kılavuz kaptanlık yaş sınırının altmış yaşa indirilmesini gerektiren nesnel bir nedenin davalı idarece ortaya konulamadığı,
- Ayrıca dava konusu düzenlemede idareye tanınan bu yetkinin hangi koşullarda ve ne zaman kullanılacağına dair herhangi bir açıklık bulunmadığı,
- Hâlihazırda Yönetmelikte bir üst yaş sınırı ve sağlık koşulları belirlenmişken, bu sınırın daha da aşağıya çekilmesinin Anayasa ile güvence altına alınan çalışma hakkını sebepsiz, ölçüsüz ve keyfi biçimde kısıtlayabileceği
hususlarını belirterek, Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinin 70. Maddesinin 6. fıkrasının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesi gerektiği yönünde karşı oy kullanmıştır.
Danıştay 10. Dairesi’nde görülmekte olan davada, Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği’nin başlığında ve metin genelinde yer alan “Gemiadamı” ibaresi yönünden yapılan incelemede, Daire Üyesi Sayın Ahmet Saraç tarafından yürütmenin durdurulması yönünde karşı oy kullanılmıştır.
Karşı oy gerekçesinde;
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Kanun Önünde Eşitlik” başlıklı 10. maddesinde yer alan;
“Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. … Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.”
hükmüne atıfla; ülkemizde üniversitelerin denizcilikle ilgili fakültelerinde kadın öğrenci alımına yönelik bir kısıtlama olmaması ve gemilerde kadınların da fiilen çalıştıkları gözetildiğinde, “Gemiadamı” teriminin günümüz eşitlik ilkeleriyle bağdaşmadığı,
- Uluslararası düzeyde de benzer bir yaklaşım benimsendiğine dikkat çekerek, 25.03.2017 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 6898 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan “Denizcilik Çalışma Sözleşmesi, 2006” kapsamında, “seaman” yerine “seafarer” ibaresinin kullanılmaya başlandığı,
- Ayrıca, dava konusu Yönetmeliğin “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3. maddesinde yer alan “Gemi İnsanları Bilgi Sistemi (GİBS)” ve “bilim gemilerinde çalışan bilim insanları” ibarelerine yer verildiği
hususlarını belirterek, Yönetmelikte geçen “Gemiadamı” ibaresinin Anayasa’nın eşitlik ilkesine ve ayrımcılık yasağına aykırı olduğu, kamu yararı ve hukuka uygunluk taşımadığı kanaatiyle, yürütmesinin durdurulması gerektiği yönünde karşı oy kullanmıştır.
Yürütmenin durdurulması istemine ilişkin red kararına karşı süresi içerisinde itiraz başvurumuz 23.07.2025 tarihinde yapılmıştır. Mezunlarımızın ve tüm denizcilerin haklarını korumak için çalışmaya devam edeceğiz. Sayın denizcilik camiasına ve tüm paydaşlarımıza saygıyla duyurulur.
