Bilindiği üzere kabotaj; bir devletin sahip olduğu limanlar arasındaki deniz taşımacılığı ve deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalıktır.
Ülkemizde her yıl 1 Temmuz, “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanmaktadır. Bunun nedeni ise Osmanlı Devleti’nin yabancı devletlere tanıdığı kabotaj imtiyazlarının 20 Nisan 1926’da kaldırılmasına karar verilmesi ve alınan bu kararın 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe girmesidir.
Türk bayraklı gemilere getirilen bu imtiyaz, uygulamada ne kadar verimli kullanılabilmektedir? Burada öncelikle Türk bayraklı gemiler ve deniz taşımacılığının geliştirilmesi ilişkisi iyi analiz edilmelidir.
Ayrıca deniz taşımacılığını yolcu ve yük taşımacılığı temelinde ikiye ayırırsak; yolcu taşımacılığında her geçen gün kabotaj uygulamalarının daha etkin kullanıldığını söylemek mümkündür. Özellikle ticari yatlarla yapılan yolcu taşımacılığı ya da mavi turlarda, Kabotaj Kanunu uygulamalarının eskiye nazaran daha etkin bir şekilde izlendiğini söylemek mümkündür.
Ancak yük taşımacılığı söz konusu olduğu zaman konu farklı boyutlar kazanmaktadır. Türkiye’nin tabiat şartları gereği nehir yolu ile yük taşımacılığının kullanılamaması, Türk bayrağı altında çalıştırılan gemiler için artan maliyetler, karayolu taşımacılığına sağladığı esneklik gibi sebeplerle kabotaj hattında yapılan taşımacılık dar bir alana sıkışmıştır. Petrol firmalarının tesisleri arasındaki petrol ve petrol ürünleri taşıması, belli fabrikaların tesisleri arasındaki kuru yük taşımaları ve özel maksatlı gemilerin kullanım ihtiyacı dışında kabotaj hattında yaygın bir yük taşımacılığı bulunmamaktadır. Nitekim Türkiye limanlarında elleçlenen yüklerin büyük bir kısmının ihracat-ithalat ya da transit yüklerden oluştuğu da görülmektedir.
Kabotaj hattındaki yük taşımacılığının artırılması için ise kanaatimizce yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
– Sanayi tesisleri, hedef kitle ve hammadde kaynaklarının analizi yapılmalı ve kalkınma planları dahil imar uygulamaları ona göre dizayn edilmelidir.
– Limanların demiryolları, karayolu ve sanayi tesisleri ile olan bağlantısı için altyapı çalışmaları yapılmalıdır.
– Organize Sanayi ve Endüstri Bölgeleri gibi alanların, limanlarla bağlantısı sağlayacak altyapı yatırımları gerçekleştirilmelidir.
– Kabotaj taşımacılığına uygun yeni gemi tiplerinin dizaynı ve inşası teşvik edilmelidir. (Koster Projesi gibi…)
Son Yorumlar