İstanbul Üniversitesi ev sahipliğinde, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (BSEC) PERMIS’in desteğiyle düzenlenen “2. EfxINNOs Ortak Çalıştayı: Karadeniz’de Sürdürülebilir Mavi Ekonomi İçin Yenilikçi Deniz İzleme Teknolojileri” 17 Ekim’de İstanbul’da hibrit formatta gerçekleştirildi.
“Karar için deniz ve kıyı izleme verileri” yaklaşımıyla düzenlenen çalıştay, Karadeniz’de politika yapıcılar, araştırma kurumları, özel sektör ve finansman mekanizmaları arasında yenilikçi işbirliği ekosisteminin güçlenmesine ivme kazandırdı.
Etkinlikte bakanlık temsilcilerinden akademisyenlere, bölgesel kuruluşlardan özel sektöre kadar geniş bir katılımcı kitlesi yer aldı. Beş tematik panel boyunca izleme teknolojilerinin ulusal ve bölgesel politika süreçlerine nasıl entegre edilebileceği, sürdürülebilir mavi ekonomi hedefleriyle nasıl örtüştüğü örneklerle tartışıldı.
“Veriyi karar için üreten bir sistem kuruyoruz”
EfxINNOs Türkiye Yürütücüsü Prof. Dr. Yelda Aktan (İstanbul Üniversitesi), çalıştayın açılışında yaptığı konuşmada Karadeniz’in mavi karbon potansiyeline dikkat çekti:
“Deniz çayırları ve algler, Karadeniz’in mavi karbon omurgasını oluşturuyor. Karbonu yakalar, kıyı erozyonunu tamponlar, su kalitesini ve biyoçeşitliliği destekler.
Mavi karbon tutma kapasitesini ölçüp yönettiğimizde; fırtına ve kıyı baskılarına dayanıklılığı artırır, denizcilik sektörlerinin verimliliğini ve yatırım güvenini güçlendiririz.
EfxINNOs, veriyi ‘rapor için’ değil ‘karar için’ üreten standardize bir çerçeveyle ulusal sorumlulukları bölgesel omurgaya bağlıyor. Bu çerçeve, kullanılabilir çözüm portföylerini hızla sahaya indiriyor.”
Prof. Aktan, veri sürekliliği ve birlikte çalışabilirlik ilkelerinin Karadeniz’de sürdürülebilir politika üretimi için temel olduğunu vurguladı.
“Karadeniz’in geleceği için somut işbirliklerine hazırız”
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (BSEC) Genel Sekreter Yardımcısı Dimitrios Rallis, açılış konuşmasında EfxINNOs’un BSEC programlarıyla tam uyumlu bir girişim olduğunu belirtti:
“Bugünkü çalıştay, Karadeniz’in deniz ve kıyı ekosistemleri, daha temiz bir çevre ve su kalitesi ile Mavi Ekonomi’nin büyümesine yönelik KEİ programlarıyla tamamen uyumludur.
Deniz ekosistemlerinin korunması, doğal kaynakların etkin yönetimi, iklim değişikliğine uyum, atık yönetimi ve kirliliğin azaltılması bizim önceliklerimiz arasındadır.
EfxINNOs ile gelecekte verimli bir iş birliği yürüteceğimize ve Karadeniz’in sınır ötesi projelerinde somut sonuçlar elde edeceğimize yürekten inanıyoruz.”
“Teknoloji, karar destek sistemine dönüşüyor”
Projenin Koordinatörü, Trakya Demokritos Üniversitesi’nden Prof. Dr. Georgios Sylaios, deniz gözlem teknolojilerinin veri üretiminden karar mekanizmalarına uzanan zincirini anlattı:
“EfxINNOs; microAUV/ROV’lar ve şamandıralarla ürettiği yüksek çözünürlüklü veriyi, harmonize işleme yöntemleri ve yapay zekâ destekli analizlerle karar-destek ürünlerine dönüştürüyor.
İstanbul’daki çalıştay, bu teknik kapasitenin limanlar, gemi inşa, turizm, yetiştiricilik ve yenilenebilir enerji gibi sektörlerin sürdürülebilirlik hedeflerine entegre edilmesi açısından kritik bir adım oldu.
2026’da düzenlenecek hackathonlar öncesinde, Karadeniz’deki karar alma ve uygulama süreçlerini destekleyecek yenilikçi deniz izleme teknolojileri ekosistemini güçlendirecek önemli çıktılar elde ettik.”
“Veri temelli dönüşüm, sektörlerin rekabet gücünü artıracak”
İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Üyesi ve Sürdürülebilirlik Komisyonu Başkanı Serdar Akdemir, denizcilik sektörünün yeşil dönüşüm vizyonunu EfxINNOs kapsamında değerlendirdi:
“İklim kaynaklı riskler, biyoçeşitlilik kayıpları ve kıyı baskılarına karşı Karadeniz’de veri temelli politika, teknolojik yenilik ve kapsayıcı yönetimi aynı zincirde buluşturmalıyız.
‘Denizci Millet, Denizci Ülke’ vizyonumuz doğrultusunda, çevreci bir yaklaşım ve sürekli gelişen hizmet anlayışıyla üyelerimizin küresel sisteme uyumlu faaliyetlerini destekliyoruz.
IMO ve AB düzenlemeleri çerçevesinde yeşil dönüşüm, emisyonların azaltılması, atık ve kirlilik yönetimi ile deniz ekosistemlerinin korunması önceliklerimiz arasındadır.
Üniversiteler ve bölgesel paydaşlarla birlikte, şeffaf veri paylaşımı ve birlikte çalışabilir çözümlerle karar süreçlerini hızlandırmaya, limanlardan gemi inşaya, taşımacılıktan turizm ve yetiştiriciliğe kadar tüm sektörlerde verimliliği ve rekabetçiliği güçlendirmeye hazırız.”
Karadeniz’de yenilikçi politika ve teknoloji ekosistemi
Beş oturum boyunca katılımcılar, izleme teknolojilerinin ulusal politika geliştirme süreçlerindeki rolünü, Karadeniz’deki bölgesel sözleşmelere (BSIMAP, Ortak Denizcilik Gündemi, SRIA) uyumunu ve sektör bazlı ihtiyaçlarını tartıştı.
Elde edilen çıktılar, “kullanım senaryosu–gösterge–teknoloji–finansman” zincirini birleştirerek Karadeniz’de ortak bir veri temelli yönetim modeli oluşturulmasına katkı sağlayacak.
EfxINNOs projesi hakkında
EfxINNOs (BSB00193), Avrupa Birliği’nin Interreg NEXT Karadeniz Havzası Programı kapsamında eş-finanse edilen bir proje olup, Karadeniz ve Kuzey Ege’de deniz gözlemi ve çevresel veri yönetimi alanındaki boşlukları doldurmayı hedefliyor.
Proje, Trakya Demokritos Üniversitesi (Yunanistan) koordinatörlüğünde, İstanbul Üniversitesi (Türkiye), NIMRD (Romanya), Ilia State University (Gürcistan), Varna Teknik Üniversitesi (Bulgaristan) ve Bulgaristan Karadeniz Yerel Otoriteler Birliği ortaklığıyla yürütülüyor.
Süre: Ağustos 2024 – Şubat 2027
Toplam bütçe: 1,64 milyon avro
