İki bölüm halinde gerçekleşen forumun ilk oturumunda idari bakış, ikinci oturumunda ise sektörel bakış ve ticari ele alındı.
Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan moderatörlüğünde gerçekleşen oturumların ilk bölümüne konuşmacı olarak; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Eğitim ve Belgelendirme Dairesi Başkanı Cem Erdem, İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı eski müsteşarı Özkan Poyraz, Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri (GEMİMO) Yönetim Kurulu Başkanı Feramuz Aşkın, İTÜ Denizcilik Fakültesi Dekanı Oğuz Salim Söğüt, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Görevlisi Selçuk Nas, PRÜ Denizcilik Fakültesi Dekanı Funda Yercan, İTÜ Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Özcan Arslan, PRÜ Denizcilik Fakültesi Dekan Yardımcısı Ali Cem Kuzu ve PRÜ staj gemisinde staj yapan öğrencilerden Zeynep Bilge Canlı katıldı.
Projemiz kabul görmedi
Öğrencilerin staj konusunda yaşadıkları sıkıntıları dil getiren öğretim görevlisi ve dekanlar, sorunların çözümüne ilişkin de çözüm önerilerinde bulundu. Öğrencilerin özellikle staj yapacak gemi bulmakta ve staj sürelerine ilişkin yaşadıkları problemlerin ön plana çıktığı oturumda konuşan GEMİMO Yönetim Kurulu Başkanı Feramuz Aşkın, staj probleminin yeni bir problem olmadığını ve 12’si devlet 1’i vakıf olmak üzere toplam 13 üniversitenin denizcilik eğitimi verdiği ülkemizde sadece vakıf üniversitesi olan Piri Reis Üniversitesi’nin çalışır vaziyette bir staj gemisi olduğuna dikkat çekti.
Sorunların devletin üzerine atılarak çözüm beklenmesi taraftarı olmadığını ifade eden Aşkın, ‘’Çözüm üretilmesi adına girişimlerde bulunduk. Bir eğitim gemisini ülkemize ve denizciliğe kazandırmak için proje hazırladık. Arkas Denizcilik yetkilileri ile görüşmeler yaptık. Geminin tipi, boyu, inşası, işletmesi gibi akla gelebilecek her konuda detaylı olarak çalıştık. İşletmesini Arkas Denizcilik yapacaktı. Finansman konusunda da bütün sorumluluk onlarda olacaktı. Geminin işletmesinden kar elde edilmesi durumunda ise bu kar yine eğitime destek olarak aktarılacaktı. Bunun için hazırladığımız projemizi dönemin Ulaştırma ve Denizcilik Bakanı Sayın Ahmet Arslan’a ilettik. Söylediğim gibi bu çalışmada bakanlık herhangi bir yük ve sorumluluk altında olmayacaktı. Ancak projemizle ilgili olarak herhangi bir dönüş alamadık’’ ifadelerini kullandı.
En az 2 okul gemisi sektöre kazandırılmalı
Oturumda konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır da staj sorunun çözümüne ilişkin birçok defa girişimlerde bulunduklarını ve dönemin idarecilerinin sektöre bir okul gemisi kazandırma girişimleri olduğunu cevabını aldıklarını belirterek idarenin sektörden bir işletme modeli talep ettiklerini söyledi. Ardından gelişen süreçte bir adım atılamadığını ve halen sorunun sürdüğünü belirten Çakır, ‘’Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği olarak dönemin bakanı Sayın Ahmet Arslan ile görüşerek ideal okul gemisine ilişkin görüşümüzü belirttik. Dünyadaki örnekleri inceledik ve bunu sunduk. Ancak karşılık bulmayınca bu konu son yıllarda pek konuşulmuyor. Konunun tekrar gündeme getirilmesi ve gerekli çalışmaların ivedilikle başlatılması gerektiği görüşündeyim. Deniz Ticaret Odamızın da bu konuda atılacak her adıma destek olacağına inanıyorum. En az 2 okul gemisinin denizciliğimize kazandırılması gerektiği düşüncesindeyim’’ dedi.
Sürdürülebilir bir işletme modeli şart
Sektör mensupları ve öğretim görevlilerinin değerlendirmelerinin ardından konuşan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Eğitim ve Belgelendirme Dairesi Başkanı Cem Erdem, dile getirilen problemlere idare olarak yaklaşımlarını paylaştı.
Öğrencilerin staj sürelerine ilişkin yıl içinde 10 ay bil fiil yapılmış olan stajın 12 ay sayılması konusunda dile getirilen önerinin STCW sözleşmesi gereği mümkün olmadığını hatırlatan Erdem, ‘’ Gelişmiş simülasyon sistemlerimiz mevcut. Bu eğitimlerin 2 aylık kısmını söz konusu simülasyonlarla tamamlamamız STCW sözleşmesinin eşdeğer eğitim sistemleri kısmında değerlendirerek çözüm üretebiliriz. Bunu yapan bazı ülkeler var, biz de önce kendimiz ikna olduğumuzda bunu uygulayabiliriz’’ dedi.
Eğitim gemisi konusuna da değinen Erdem, problemin sadece eğitim gemisi ile çözülebilecek olduğunu düşünmediğini söyledi. İdare tarafından bunun çeşitli girişimlerinin yapıldığını ancak kaynak israfına yol açmamak adına işletme modelinin sürdürülebilir olması gerektiğini belirten Erdem, ‘’Sürdürülebilir bir model olması durumunda eğitim gemisi konusundaki sorunlar çözülecektir. Burada yeni bir gemi inşa etmek mi yoksa mevcut bir gemiyi almak mı yönünde bazı soruları da cevaplamamız gerekiyor. Ancak dediğim gibi temelde sürdürülebilir bir modele ihtiyacımız var. Bize modeller sunuluyor, bu modellerinde kanuni alt yapısının kurulması gerekiyor. Milli kaynakların israf edilmemesi gerekiyor. Yılda 6 bin 500 civarında mezun kapasitesine sahip olan eğitim kurumlarımızın staj sorununu bir gemi ile tamamen çözemeyiz. Zaman içerisinde bu sayıyı artırarak sorunun çözüme kavuşturabiliriz. Bakanlık olarak etüt ve proje çalışmalarımız devam ediyor. Sürdürülebilir bir işlet modeli ortaya çıktığında kaynak oluşturup eğitim gemisini sektörümüzün ve öğrencilerimizin hizmetine sunabiliriz’’ ifadelerini kullandı.
Staj sorununa sektörel ve ticari bakışın ele alındığı ikinci oturumda; PRÜ Gemisi Kaptanı Ercan Taşkın, Omicron Crew Management firmasından Özgür Alemdar, Deniz Emniyeti Derneği Başkanı Cahit İstikbal, Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği Başkanı Muhammer Arslantürk, Uzakyol eski kaptanı Behzat Esinduy, İnce Denizcilik Teknik Müdürü Yaşar Canca, Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Kocabaş, Arkas Holding Nakliyat AŞ Başkan Yardımcısı İbrahim Kontaytekin ve İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Can konuşmacı olarak yer aldı.
Armatör firmaların stajyere ve staj sorununa bakışının ele alındığı oturumda armatörlerin stajyerlerden beklentileri, stajyer politikaları konuları dile getirildi. Şirketlerin stajyer politikalarının olması gerektiği fikrinin ön plana çıktığı oturumda konuşan İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Can, ‘’Oda olarak öğrencilerimizin kapı kapı dolaşarak staj aramalarına gönlümüz razı olmuyor. Göreve geldiğimizde hemen bir portal oluşturduk. Bu portal üzerinden staj ihtiyacı olan öğrencilerimiz başvuruda bulunuyor, stajyer almak isteyen armatörlerimiz de buradan stajyer tedarik ediyor. Şuana kadar portalımıza 16 firma üye oldu ve biz her üyemize bilgilendirme mailleri atarak buraya üye olunmasını tavsiye ediyoruz. Bunun yanında staj gemisi nasıl yapılır diye proje yarışması açmaya düşündük. Gelen teklifler arasında en verimlisi işletme stajı da yapılabilecek 10 adet Sea River Type gemi yapıp üstünde sürekli stajyer olacağı için o gemilerde gördükleri dersleri hem staj hem de ders olacağı şekilde. 10 gemi 200 stajyer alacak. Okulda bunun yönetileceği ofis olacak. Her gün iki gemiye iş bağlanarak öğrenciler hem kara hem de gemi kısmını öğrenir şeklinde düşünüldü” dedi.
