Deniz Kültürü Derneği tarafından İMEAK DTO’nun desteği ile PRÜ’nün ev sahipliğinde İklim Değişikliği ve Çevre Sempozyumu düzenlendi.
Deniz Kültürü Derneği tarafından düzenlenen ve Piri Reis Üniversitesi’nin (PRÜ) ev sahipliğinde, İMEAK Deniz Ticaret Odası’nın destekleriyle gerçekleşen “İklim Değişikliği ve Çevre Sempozyumu” 19 Kasım 2025 Çarşamba günü İstanbul Tuzla’da denizcilik sektörünün önde gelen temsilcilerinin katılımla gerçekleştirildi. Sempozyumun sunuculuğunu Şafak Yavuz üstlendi. Sempozyuma İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, Meclis Başkanı Başaran Bayrak, PRÜ Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca, DTO Yönetim Kurulu Üyeleri İsmail Görgün, Serhat Barış Türkmen, DTO Eğitim Komisyonu Başkanı ve DKD Genel Sekreteri Teoman Mustafa Akyol, DTO Sürdürülebilirlik Komisyonu Başkanı Serdar Akdemir, Türk Loydu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Oral Erdoğan, Deniz Kültürü Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ayşe Olcay, STK temsilcileri, sektör profesyonelleri, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Etkinlik, 09.30’da müzik eşliğinde kayıtlarla başladı; ardından açılış konuşmaları gerçekleştirildi.
Ayşe Olcay: “Sorunları teşhis edip, çözüm yollarını birlikte arayacağız”
Deniz Kültürü Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ayşe Olcay, açılış konuşmasında iklim krizinin geldiği boyutu çarpıcı ifadelerle ortaya koydu. Konuşmasına katılımcıları selamlayarak başlayan Olcay, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar ile Denizcilik Genel Müdürü Ünal Baylan’ın bütçe görüşmeleri nedeniyle davete katılamadıklarını belirterek selamlarını iletti. Olcay, sempozyumun çevreye duyarlı bir anlayışla planlandığını, bu kapsamda Ege Orman Vakfı’na 300 fidan bağışlandığını açıkladı. Denizlerin insanlık tarihindeki yerini anlatırken, iklim krizinin denizler üzerindeki etkisini şu sözlerle ifade etti:
“Dalgalar artık yalnızca rüzgârla değil, iklim değişikliğiyle şekilleniyor. Asitlenen okyanuslar, bozulan ekosistemler, yok olan türler… Bunların hiçbiri bir ihtimal değil, içinde yaşadığımız çağın somut gerçekleri.” 2025’in kayıtlardaki en sıcak ikinci ya da üçüncü yıl olmaya aday olduğunu belirten Olcay, Dünya Meteoroloji Örgütü ve BM Çevre Programı raporlarından güncel veriler paylaşarak iklim krizinin aciliyetine dikkat çekti. G20 ülkelerinin sorumluluğunun altını çizen Olcay, “İklim krizini durdurmak için teknolojiye sahibiz; şimdi eksik olan siyasi irade” dedi.
Ayşe Olcay; COP30’dan aktardığı gelişmelerle küresel atmosferdeki kırılma noktalarını özetledi. Konuşmasının sonunda merhum gazeteci ve Deniz Kültürü Derneği Kurucu Başkanı Hakkı Şen’i anan Olcay, sempozyumun “denizler kadar engin bir ufukla” yeni iş birliklerine vesile olmasını diledi ve sözlerini şöyle sonlandırdı: “Denizcilik sektörü olarak bizler, bu değişimin hem tanıkları hem de aktörleriyiz. Sektörümüz, dünya ticaretinin yaklaşık %90’ını taşıyan dev bir yapı. Ancak bu devin attığı her adımın, karbon ayak izinden liman faaliyetlerine, gemi atık yönetiminden enerji verimliliğine kadar çevresel etkileri var. Bu sempozyum, işte tam da bu nedenle çok anlamlı, çok kıymetli. Çünkü burada bir araya gelen bizler, yalnızca sorunları teşhis etmekle kalmayacak, çözüm yollarını birlikte arayacağız. Akademik bilgiyle sektörel tecrübenin buluştuğu bu platformda, sürdürülebilir denizcilik adına yeni adımlar atılacağına, yeni ufuklar açılacağına yürekten inanıyorum”.
Unutmamalıyız ki,doğaya zarar veren her kalkınma çabası, geleceğimizi borçlandırmaktır. Ve her doğru adım, denizlerin yarınlara mavi kalması için bir umuttur. Bu vesileyle sempozyumun hazırlanmasında emeği geçen herkese, değerli konuşmacılarımıza ve katılımcılarımıza teşekkür ediyorum
Prof. Dr. Nafiz Arıca: “Gezegen artık fısıldamıyor, haykırıyor”
Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca, iklim değişikliğinin artık gelecek değil, bugünün krizi olduğunu vurguladığı kapsamlı bir konuşma yaptı. Son 40 yılda iklim değişikliğinin üstel hızla ilerlediğini belirten Arıca, verilerle durumun ciddiyetini aktararak şöyle konuştu:
“İklim değişikliği artık geleceğin sorunu değil, bugünün bir problemi, olgusu ve gerçeği. Son yıllarda yaşanan değişim, insanlık tarihinin hiçbir döneminde görülmemiş bir hızla ilerliyor. Sanayi devriminden bu yana doğrusal başlayan iklim değişikliği son 40 yılda üstel bir ivmeye ulaşmış durumda. Bilimsel verilere göre 2023 ve 2024 insanlık tarihinin en sıcak yılları oldu. Dünya ortalama sıcaklık artışı sanayi devrimine göre artı 1.2’ye ulaştı. 1970’den bu yana iklim afetlerinin sayısı dört kat arttı. Deniz seviyesi yükselmesi hızlanarak yıllık 3.3 milimetreden 4.5 milimetreye yükseldi ve Akdeniz Havzası bizim evimiz küresel ortalamanın yüzde yirmi daha fazla daha hızlı ısınıyor. Eğer önlem almazsak 2030’a geldiğimizde artı 1.5 derece sınırı aşılacak. Sıcak hava akımları süresi 3 kat uzayacak. Deniz ekosistemlerinin yüzde 90’ı risk altına girecek ve kıyı şehirlerinde büyük sel büyük sel riskleri söz konusu olacak. Özetle gezegenimiz fısıldamıyor, haykırıyor. Gezegenimiz yavaş yavaş ısınan bir ev değil artık yangın alarmı veren bir ev halinde”.
‘Teknolojiyi doğru yönlendirirsek, iklim değişikliğinin yönünü değiştirebiliriz’
Arıca; “Önümüzdeki 10-15 yılda iklim değişikliğindeki olumsuzluk üstel bir şekilde ilerlerken teknoloji de üstel bir şekilde ilerliyor. Bu anlamda bugün yaşadığımız teknolojik devrim, iklim krizi için insanlığa sunulan en güçlü araçtır. Bu yüzden teknolojiyi doğru yönlendirirsek, iklim değişikliğinin hızını değil, etkisini değil, yönünü değiştirebiliriz. İklim değişikliğiyle mücadele konusunda denizcilerin önemli bir sorumluluğu olduğuna inanıyorum. İnsanlık boyunca en eski liderleri, insanlığın en eski liderleri olan uygarlıkların yükselişinde önce olan dünyayı birbirine bağlayan denizlerin bugün de aynı liderliği göstermesi ve dünyaya örnek olması gerekiyor ki, öyle de oluyor” şeklinde konuştu. Prof. Nafiz Arıca sözlerini öyle sürdürdü: “Yeşil yakıt kullanımı, enerji verimliliği, akıllı limanlar, dijital ve otonom sistemler, emisyon azaltımı için yapay zeka uygulamaları gibi birçok örnek dünyaya örnek olabileceğimiz alanlar. Denizcilik boyunca hep denizcilik denizciler tüm insanlık boyunca yol gösterdi. Şimdi dünyaya iklim mücadelesinde yol gösterme zamanı. Bu noktada denizcilerin yanı sıra üniversitelerin de sorumluluğunun çok büyük olduğuna inanıyorum. Üniversiteler sadece bir eğitim kurumu değil, bilginin, bilimin, teknolojinin ve yenilikçiliğin öncüleri olmak zorundadır. Bizler, sürdürülebilirlik konusunda farkındalığı yüksek, gelecekteki belirsizliklere donanımlı yeni nesil mühendisler, zabitler, liderler yetiştirmek zorundayız. Piri Reis Üniversitesi olarak bu sorumluluğun birincindeyiz”.
Arıca, üniversitelerin sadece eğitim kurumu değil; bilimin ve yenilikçiliğin merkezleri olduğunu vurguladı. PRÜ’nün sürdürülebilirlik ve teknoloji temelli çalışmalarını anlatarak konuşmasını tamamladı.
Tamer Kıran: “İklim krizi geleceğin değil, bugünün sorunu”
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, konuşmasına merhum gazeteci Hakkı Şen’i anarak başladı. Kıran, iklim değişikliğinin artık herkesin hayatını etkileyen bir olgu olduğunu şu sözlerle ifade etti: “2022’deki toplantıdan bu yana geçen süreçte neler olduğuna değinmeden önce artan sıcaklık, kuraklık, aşırı yağış ve seller, orman yangınlarındaki artış hem ekosistemimizi hem de ekonomimizi daha derinden etkilerken iklim değişikliği artık geleceği değil, bugünün en büyük sorunlarından biri haline geldiğini bizzat yaşıyoruz. Kasım ayının ikinci yarısına girerken İstanbul’da hala 20 dereceye yaklaşan sıcaklıkları görüyoruz. Kente su sağlayan barajlardaki su seviyeleri ciddi kuraklık tehlikesini işaret ediyor. Buna karşın dünyada, başta Birleşmiş Milletler İklim Konferansları olmak üzere iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik çalışmaların arzu edilen hızda gittiğini söylememiz de pek mümkün görünmüyor”.
Tamer Kıran, denizcilik sektörünü ilgilendiren uluslararası düzenlemeleri detaylandırarak konuşmasını sürdürdü. AB Yeşil Mutabakatı, ETS sistemi, Full EU Maritime Regülasyonu ve IMO’nun net sıfır hedeflerinden söz ederek sektörün bu dönüşüme uyum sağlaması gerektiğini vurguladı. Tamer Kıran şöyle devam etti: “İklim değişikliği tedbirlerinden en çok etkilenen sektörlerin başında gelen denizcilik sektöründe ise Uluslararası Denizcilik Örgütü ve Avrupa Birliği’nin denizcilik sektöründen kaynaklanan emisyonların azaltılması kapsamındaki çalışmaları yoğunlaştırdığını vurgulamamız gerekiyor. Bildiğiniz üzere uluslararası deniz taşımacılığı, diğer taşıma modlarına kıyasla ton mil başına en az karbon salınımına sahip olan taşıma şeklidir. Uluslararası deniz taşımacılığı küresel ticaretin %88’ini taşırken gemilerden kaynaklanan emisyon küresel emisyonların yüzde sadece 2.3’üne karşılık gelir. Çalışmalar kapsamında Uluslararası Denizcilik Örgütü 2023 yılı sera gazı stratejisi ile 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonunu hedeflerken Avrupa Birliği ve Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında denizcilik sektörü için emisyon ticaret sistemini uygulamaya koymuş. AB’nin bu kapsamdaki bir diğer çalışması olan Full EU Maritime Regülasyonu da 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle uygulamaya alınmıştır. Bu regülasyon ile deniz taşımacılığında yenilenebilir ve düşük karbonlu yakıtların kullanılmasının arttırılması ve sektörümüzden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılması hedeflenmektedir”.
Kıran; “Denizcilik sektörünün sıfır emisyon hedefine ulaşması için IMO’nun Deniz Çevre Örgütü Deniz Çevresini Koruma Komitesi toplantılarında görüşülen, sektörü yakından ilgilendiren sera gazı emisyonlarının azaltılması, mevcut gemilerin enerji verimliliği indeksi ve karbon yoğunluk göstergesi kural ve uygulamaları küresel ölçekte devam eden çalışmalar kapsamındadır. 2023 yılında revize edilen IMO’un sera gazı stratejisi çerçevesindeki düzenlemelerle gemilerin enerji verimliliğini artırmaları ve buna bağlı olarak sera gazı emisyonlarını azaltmaları hedeflenmektedir” dedi.
“Önümüzdeki zorlu dönemde devletimiz ve denizcilik sektörünün el ele vererek bu dönüşümü başarıyla gerçekleştirmesi ülkemiz açısından gerekmektedir” diyen Başkan Tamer Kıran, “Bununla birlikte uluslararası ölçekte bağlayıcı gemilerden kaynaklı emisyon yoğunluğuna yönelik küresel bir fiyatlandırma mekanizmasını düzenleyen IMO net sıfır çerçevesi sisteminin uygulamaya konulması için yapılan çalışmalar ile tüm sektörü kapsayan zorunlu emisyon sınırları ve sera gazı fiyatlandırmasıyla net sıfır emisyona ulaşılması hedeflenmektedir” şeklinde konuştu.
Tamer Kıran sözlerini şöyle noktaladı: “Brezilya’nın Belém kentinde geçen hafta başlayan ve 21 Kasım’a kadar devam edecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı ise Paris İklim Anlaşması kapsamında verilen iklim taahhütlerinin hayata geçirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu taahhütler ulusal iklim eylem planlarının hazırlanması ve uygulanması ile gelişmekte olan ülkelere finansman, teknoloji transferi ve kapasite geliştirme desteği sağlanmasını kapsamaktadır. Konferansta bu yükümlülüklerin yerine getirilebilmesi için ülkelerin iklim eylemlerini hızlandırmasının gerektiği vurgulanmaktadır. İklim değişikliği için küresel ölçekte atılan bu adımlara uyum sağlamak açısından ülkemizin yeşil büyüme vizyonu ve 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda 9 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe giren iklim kanunu ile sera gazlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum ve kurumsal sorumluluklar yasal çerçeveye alınmış, Türkiye net sıfır emisyon hedefi ve yeşil büyüme vizyonu doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadelesinde yeni bir döneme başlamıştır. Bu kanun çevresel sürdürülebilirliğin güçlendirilmesi, ekonomik dönüşümün hızlandırılması ve toplumsal farkındalığın arttırılması adına kapsamlı bir yasal çerçeve sunmaktadır. Bu kapsamda hem ulusal hem de uluslararası olarak sektörümüzde alınan tedbirler ve uygulamalara bakıldığında bu mücadelede sıfır karbon emisyonlu gemi sayısının arttırılması, mevcut gemilerin enerji verimliliğinin geliştirilmesi, emisyonlar için karbon fiyatlandırmasının yürürlüğe konulması ve alternatif gemi yakıtlarına geçilmesinin kaçınılmaz bir gerçeklik olduğu görülmektedir. Önümüzdeki zorlu dönemde devletimiz ve denizcilik sektörünün el ele vererek bu dönüşümü başarıyla gerçekleştirmesi ülkemiz açısından gereklidir”.
“İklim Değişikliği Tehdidi Altında Denizcilik Sektörü”
Açılış konuşmalarının ardından sempozyumun ilk oturumu başladı. İMEAK DTO Meclis Başkanı Başaran Bayrak’ın moderatörlüğündeki “İklim Değişikliği Tehdidi Altında Denizcilik Sektörü” başlıklı oturumda TAB Yönetim Kurulu Başkanı Cihan Ergenç, liman ve taşımacılık sektöründen Eski TÜRKLİM Yönetim Kurulu Başkanı Tekfen Holding’ten Aydın Erdemir, GİSBİR Genel Sekreteri Mehtap Özdemir, Türk P&I Sigorta Genel Müdürü Ufuk Teker ve DTO Yönetim Kurulu Danışmanı Prof. Dr. Mustafa İnsel söz aldı. Konuşmacılar, denizcilik sektörünün iklim krizi karşısındaki durumu, yeşil dönüşüm, risk yönetimi, sigortacılık ve uluslararası mücadele başlıklarını değerlendirdi.
“İklim Değiikliği Tehdidi Altında Denizler ve İnsanlar”
Öğle yemeği arası sonrası başlayan ikinci oturumda, Piri Reis Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsmail Hakkı Helvacıoğlu moderatörlük yaptı. TÜDAV Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, Dr. Tijen Acarkan ve Çiftçi Murat Gökdere; denizlerdeki biyolojik çeşitlilik kaybından, insan sağlığına ve tarım üzerindeki etkilerine kadar iklim değişikliğinin çok yönlü sonuçlarını ele aldı.
“İklim Değiikliği ile Mücadele”
Kısa bir kahve molasının ardından gerçekleştirilen üçüncü oturumda Türk Loydu Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Oral Erdoğan’ın moderatörlüğünde İMEAK DTO Sürdürülebilirlik Komisyonu Başkanı Serdar Akdemir, DEHUKAM Araştırmacısı Derya Ulutürk ve GİSAŞ&GİSBİR Sürdürülebilirlik KoordinatörüEsra Erdem Altındal söz aldı. Panelde denizcilik sektöründe sürdürülebilirlik, bölgesel iş birlikleri, çevresel sorumluluk ve iklimle mücadelede sektörel dönüşüm politikaları tartışıldı.
Oturumlar arasında altın, gümüş, bronz sponsorlara ve destekleyenlere katkılarından dolayı fidan sertifikaları, zeytin fideleri ve zeytinyağı takdim edildi.
